Năm 2022

Bản đồ động về diễn biến cuộc chiếnKiến trúc ở Kiev bị tấn công bởi một tên lửa, 24 tháng 2

Khoảng 06:00 giờ Moskva (UTC+3) ngày 24 tháng 2, Putin thông báo rằng ông đã đưa ra quyết định khởi động một "chiến dịch quân sự đặc biệt" ở miền đông Ukraina.[43][44] Trong bài phát biểu của mình, Putin khẳng định không có kế hoạch chiếm đóng lãnh thổ Ukraina và ông ủng hộ quyền tự quyết của người dân Ukraina.[45] Putin cũng tuyên bố rằng Nga tìm cách "phi quân sự hóa và phi phát xít hóa" Ukraina.[46][47] Bộ Quốc phòng Nga đã yêu cầu các đơn vị kiểm soát không lưu của Ukraina dừng các chuyến bay và vùng trời Ukraina bị hạn chế đối với các luồng không lưu phi dân sự, với toàn bộ khu vực này được Cơ quan An toàn Hàng không Liên minh Châu Âu coi là vùng xung đột đang diễn ra.[48]

Trong vòng vài phút sau thông báo của Putin, các vụ nổ đã được báo cáo ở Kyiv, Kharkiv, Odessa và Donbas.[49] Các quan chức Ukraina nói rằng Nga đã đổ bộ quân vào Mariupol và Odessa, đồng thời phóng tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo vào các sân bay, sở chỉ huy quân sự và kho quân sự ở Kyiv, Kharkiv và Dnipro.[50][51][52] Các xe cộ quân sự tiến vào Ukraina qua Senkivka, tại điểm tiếp giáp giữa Ukraina với Belarus và Nga, vào khoảng 6:48 sáng giờ địa phương.[53] Một đoạn video đã quay lại cảnh quân đội Nga tiến vào Ukraina từ Crimea do Nga sáp nhập.[54][55]

Điện Kremlin dự định ban đầu nhắm mục tiêu pháo binh và tên lửa vào các trung tâm chỉ huy và kiểm soát, sau đó gửi máy bay chiến đấu và máy bay trực thăng để nhanh chóng giành kiểm soát trên không.[56] Trung tâm Phân tích Hải quân cho rằng Nga sẽ đánh gọng kìm để bao vây Kyiv và bao vây các lực lượng của Ukraina ở phía đông, với Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế xác định ba trục tiến công: từ Belarus ở phía bắc, từ Donetsk và từ Crimea ở phía nam.[56] Mỹ cho biết họ tin rằng Nga có ý định "chặt đầu" chính phủ Ukraina và thiết lập chính phủ riêng của họ,[57] với các quan chức tình báo Mỹ tin rằng Kyiv sẽ sụp đổ trong vòng 96 giờ nếu dựa vào hoàn cảnh thực tế trên chiến trường.[58]

Theo cựu Thứ trưởng Bộ Nội vụ Ukraina, Anton Herashchenko, hiện đang là cố vấn chính thức của chính phủ, chỉ sau 06:30 UTC+2, các lực lượng Nga đã xâm nhập qua đường bộ gần thành phố Kharkiv[59] và những cuộc đổ bộ với quy mô lớn đã được báo cáo tại thành phố Mariupol.[60][61][62] Lúc 07:40, quân đội cũng đang tiến vào đất nước từ lãnh thổ Belarus.[63] Lực lượng Biên phòng Ukraina đã báo cáo các cuộc tấn công vào các địa điểm ở Luhansk, Sumy, Kharkiv, Chernihiv và Zhytomyr, cũng như từ Crimea.[64]

Sau khi ngoại tuyến trong một giờ, trang web của Bộ Quốc phòng Ukraina đã được khôi phục và tuyên bố rằng họ đã bắn rơi năm máy bay và một trực thăng ở Luhansk.[65] Ngay trước 07:00 (UTC+2), Zelenskyy thông báo về việc áp dụng thiết quân luật ở Ukraina.[66] Sau đó, ông ra lệnh cho quân đội Ukraina "gây tổn thất tối đa" cho quân đội Nga.[67] Zelenskyy cũng thông báo rằng quan hệ Nga- Ukraina đang bị cắt đứt, có hiệu lực ngay lập tức.[68] Sau đó trong ngày, ông tuyên bố tổng động viên quân sự.[69] Tên lửa của Nga nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng của Ukraina, bao gồm Sân bay Quốc tế Boryspil, sân bay lớn nhất của Ukraina, cách Kyiv 29 km về phía đông.[70] Ukraina đóng cửa không gian cho các chuyến bay dân sự.[71]

Một đơn vị quân đội ở Podilsk đã bị quân Nga tấn công khiến 6 người chết và 7 người bị thương. 19 người nữa cũng bị báo cáo là mất tích.[72] Một người khác bị giết ở thành phố Mariupol. Một ngôi nhà ở Chuhuiv bị pháo Nga làm hư hại; những người cư ngụ của nó bị thương và một cậu bé chết.[73][74] 18 người đã thiệt mạng do đánh bom của Nga tại làng Lipetske ở Odesa Oblast.[74]

Cảnh miền đông Ukraina trong cuộc xâm lược

Vào lúc 10:00 (UTC+2), trong cuộc họp chỉ thị của chính quyền tổng thống Ukraina đã báo cáo rằng quân đội Nga đã xâm lược Ukraina từ phía bắc (cách biên giới tới 5 km về phía nam). Quân đội Nga được cho là đang hoạt động ở Kharkiv Oblast, ở Chernihiv Oblast, và gần Sumy.[75] Dịch vụ báo chí của Zelenskyy cũng đưa tin rằng Ukraina đã đẩy lùi một cuộc tấn công ở Volyn Oblast.[76] Vào lúc 10:30 (UTC+2), Bộ Quốc phòng Ukraina báo cáo rằng quân đội Nga ở Chernihiv Oblast đã bị chặn lại, một trận đánh lớn gần Kharkiv đang diễn ra, Mariupol và Shchastia đã được giành lại hoàn toàn.[77]

Quân đội Ukraina tuyên bố rằng sáu máy bay, hai trực thăng và hàng chục xe bọc thép của Nga đã bị phá hủy.[77] Nga phủ nhận mất máy bay hoặc xe bọc thép.[78] Tổng tư lệnh Ukraina Valerii Zaluzhnyi đã công bố các bức ảnh chụp hai binh sĩ Nga bị bắt cho biết họ đến từ Trung đoàn Súng trường Cơ giới Yampolsky số 423 của Lực lượng Vệ binh Nga (đơn vị 91701).[79] Trung đội trinh sát của Lữ đoàn súng trường cơ giới cận vệ 74 của Nga đầu hàng[50] gần Chernihiv.[80]

Trong trận đánh sân bay Antonov, lính dù Nga đã chiếm giữ sân bay Hostomel ở Hostomel, ngoại ô Kyiv, sau khi được trực thăng chở vào sáng sớm; một cuộc phản công của Ukraina để chiếm lại sân bay đã được đưa ra sau đó trong ngày.[81][82] Lữ đoàn Phản ứng nhanh của Vệ binh Quốc gia Ukraina tuyên bố rằng họ đã chiến đấu tại sân bay, bắn rơi 3 trong số 34 máy bay trực thăng của Nga.[83]

Belarus đã cho phép quân đội Nga xâm lược Ukraina từ phía bắc. Vào lúc 11:00 (UTC+2), lính biên phòng Ukraina báo cáo một vụ chọc thủng phòng tuyến biên giới ở Vilcha (Kyiv Oblast), và lính biên phòng ở Zhytomyr Oblast đã bị bắn phá bởi các bệ phóng tên lửa của Nga (được cho là BM-21 Grad).[74] Vào lúc 11:30 (UTC+2), một đợt ném bom tên lửa thứ hai của Nga đã nhắm vào các thành phố Kyiv, Odessa, Kharkiv và Lviv. Các trận giao tranh trên bộ nặng nề đã được báo cáo trong các Oblast Donetsk và Luhansk.[84]

Các nhà hoạt động dân quyền ở Ba Lan đã báo cáo sự gia tăng những người di cư từ Belarus đến Ba Lan.[85] Là một phần của cuộc khủng hoảng biên giới Belarus–Liên minh châu Âu 2021–2022, Belarus được các nhà quan sát coi là đang nhận lệnh từ Nga và sử dụng người di cư tại biên giới Ba Lan-Belarus như một vũ khí.[86] Đến 12:04 (UTC+2), quân đội Nga từ Crimea đã tiến về thành phố Nova Kakhovka ở Kherson Oblast.[87] Cuối ngày hôm đó, quân đội Nga tiến vào thành phố Kherson và giành quyền kiểm soát kênh đào Bắc Krym; điều này sẽ cho phép họ tiếp tục cung cấp nước cho bán đảo Krym.[88]

Ngay sau 23:00 (UTC+2), Tổng thống Zelenskyy đã ra lệnh tổng động viên quân sự tất cả nam giới Ukraina từ 18 đến 60 tuổi; vì lý do tương tự, nam giới Ukraina trong độ tuổi đó đã bị cấm rời khỏi Ukraina.[89]

"Căng thẳng ở Kyiv khi lực lượng Nga tiến vào", bản tin video từ Đài tiếng nói Hoa Kỳ

Khoảng 04:00 (UTC + 2) giờ địa phương ngày 25 tháng 2, Kyiv bị rung chuyển với hai vụ nổ từ tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo.[90] Chính phủ Ukraina nói rằng họ đã bắn rơi một máy bay của đối phương trên bầu trời Kyiv, sau đó chiếc máy bay này đã đâm vào một tòa nhà dân cư, khiến nó bốc cháy.[91] Sau đó, người ta xác nhận rằng chiếc máy bay đó là Su-27 của Ukraina.[92] Bộ Quốc phòng Ukraina tuyên bố rằng các lực lượng Nga đã tiến vào quận Obolon, Kyiv, và cách tòa nhà Verkhovna Rada khoảng 9 kilômét (5,6 mi).[93] Một số lực lượng Nga đã tiến vào miền bắc Kyiv, nhưng không tiến xa hơn được.[94] Quân đội Spetsnaz của Nga đã xâm nhập vào thành phố với ý định "săn lùng" các quan chức chính phủ.[95]

Một khu chung cư ở Kyiv bị pháo kích, ngày 25 tháng 2 năm 2022

Khi quân đội Nga tiếp cận Kyiv, Zelenskyy đã yêu cầu người dân chuẩn bị các loại cocktail Molotov để "vô hiệu hóa" kẻ thù. Putin trong khi đó kêu gọi quân đội Ukraina lật đổ chính phủ.[96][97] Ukraina đã phân phát 18.000 khẩu súng cho người dân Kyiv, những người bày tỏ thiện chí sẵn sàng chiến đấu và triển khai Lực lượng Phòng vệ Lãnh thổ, thành phần dự bị của quân đội Ukraina, để bảo vệ Kyiv.[98] Bộ Quốc phòng cũng thông báo rằng tất cả thường dân Ukraina đều đủ điều kiện tình nguyện thực hiện nghĩa vụ quân sự bất kể tuổi tác của họ.[50]

Vào lúc 00:00 giờ (UTC) ngày 26 tháng 2, giao tranh ác liệt đã được báo cáo ở phía nam của Kyiv, gần thành phố Vasylkiv và căn cứ không quân ở đó.[99] Bộ Tổng tham mưu Ukraina tuyên bố rằng một máy bay chiến đấu Su-27 của Ukraina đã bắn rơi một máy bay vận tải Il-76 của Nga chở lính dù gần thành phố.[100] Thị trưởng Vasylkiv Natalia Balasinovich cho biết thành phố của bà đã được bảo vệ thành công bởi các lực lượng Ukraina và cuộc giao tranh đã kết thúc.[101]

"Trang trọng Kyiv đương đầu với bom, súng", một bản tin video từ Đài tiếng nói Hoa Kỳ

Nga tạm thời từ bỏ nỗ lực chiếm Chernihiv và Kharkiv sau khi các cuộc tấn công bị đẩy lùi bởi sự kháng cự kiên quyết của Ukraina, và bỏ qua những thành phố này để tiếp tục tiến về phía Kyiv.[102] Ở phía nam, Nga chiếm Berdiansk và đe dọa bao vây Mariupol.[103]

Ngày 27 tháng 2, một đường ống dẫn khí đốt bên ngoài Kharkiv đã nổ tung do một cuộc tấn công của Nga.[104] và kho dầu tại làng Kriachky bị trúng tên lửa Nga.[105] Giao tranh ác liệt gần căn cứ không quân Vasylkiv đã khiến các nhân viên cứu hỏa không thể dập tắt ngọn lửa.[106] Sân bay Zhuliany cũng bị đánh bom.[107]

Thiết bị của nhóm phá hoại và trinh sát của Nga bị bắt ở Odessa Oblast

Thị trưởng của Nova Kakhovka, Vladimir Kovalenko, xác nhận rằng thành phố đã bị quân đội Nga chiếm giữ, và ông cáo buộc họ phá hủy các khu định cư của Kozatske và Vesele.[108] Quân đội Nga cũng tiến vào Kharkiv, giao tranh diễn ra trên các đường phố trong thành phố, kể cả ở trung tâm thành phố.[109] Cùng lúc đó, xe tăng Nga bắt đầu tiến vào Sumy.[110] Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Nga thông báo rằng các lực lượng Nga đã hoàn toàn bao vây Kherson và Berdiansk, ngoài ra còn đánh chiếm Henichesk và Sân bay quốc tế Kherson ở Chernobaevka.[111][112] Oleksiy Arestovych, cố vấn của Tổng thống Zelensky, tuyên bố rằng Berdiansk đã bị quân Nga đánh chiếm.[113]

Trong vòng đàm phán thứ hai, Nga và Ukraina đã đồng ý mở các hành lang nhân đạo cho việc sơ tán thường dân.[114] Tổng thống Ukraina Zelenskyy đòi hội đàm trực tiếp với Tổng thống Nga Putin, nói rằng đó là "cách duy nhất để ngăn chặn cuộc chiến này".[115]

Ngày 4 tháng 3, tại Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, một quả đạn đã rơi trong khuôn viên nhà máy, gây ra hỏa hoạn cục bộ một tòa nhà không thuộc lò phản ứng.[116][117][118] Cơ quan Thanh tra Quy định Hạt nhân Nhà nước Ukraina cho biết không có thay đổi về mức độ phóng xạ và các quan chức báo cáo rằng đám cháy đã được dập tắt sau vài giờ. Sau một trận đánh khiến ba binh sĩ Ukraina thiệt mạng, quân đội Nga đã chiếm đóng nhà máy điện.[119] Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg đã bác bỏ yêu cầu của Ukraina về việc áp đặt vùng cấm bay quân sự trên lãnh thổ nước này, nói rằng điều đó sẽ dẫn đến một cuộc chiến toàn diện với Nga.[120]

Ngày 05 tháng 3, các lực lượng vũ trang của Liên bang Nga đã tuyên bố ngừng bắn để tổ chức các Hành lang nhân đạo từ Mariupol cho phép khoảng 200.000 dân thường sơ tán khỏi thành phố vốn thiếu nước và điện.[121] Tuy nhiên, ngay sau đó, lệnh ngừng bắn kết thúc với việc Nga và Ukraina đổ lỗi cho nhau về nguyên nhân đưa tới tình trạng này.[122][123]

Ngày 7 tháng 3, Hội đồng thành phố Hostomel thông báo rằng thị trưởng thành phố Yuri Prilipko đã bị giết bởi lực lượng Nga.[124] Trong khi đó, các lực lượng vũ trang Ukraina cho biết các lực lượng Nga đã chiếm được Vasylivka, Tokmak và Polohy.[125] Vitaliy Kim, thống đốc Mykolaiv Oblast, nói rằng các lực lượng Ukraina đã chiếm lại được Sân bay Quốc tế Mykolaiv.[126] Các lực lượng vũ trang Ukraina trong khi đó tuyên bố đã chiếm lại Chuhuiv trong một cuộc phản công chỉ trong một đêm, ngoài việc giết chết hai chỉ huy của Nga.[127] Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố sẽ mở 6 hành lang nhân đạo. Chính phủ Ukraina chỉ trích thông báo này vì chỉ có hai trong số đó dẫn đến các lãnh thổ Ukraina khác, trong khi các thông báo còn lại dẫn đến Nga hoặc Belarus.[128]

Ngày 02 tháng 4, Nga rút quân khỏi Kyiv và Chernihiv, "Với việc nhanh chóng rút khỏi khu vực Kyiv và Chernihiv, rõ ràng là Nga đang ưu tiên một chiến thuật khác: Lùi về mặt trận phía đông và phía nam", Mykhaylo Podolyak, cố vấn của tổng thống Ukraina, thông tin trên mạng xã hội.[129]

Ngày 4 tháng 4, Nga mở một hành lang nhân đạo để sơ tán dân thường khỏi thành phố Mariupol. Ngày 05 tháng 4, thành phố Mariupol của Ukraina hứng chịu hàng loạt trận không kích của Nga, khoảng 90.000 người đã sơ tán dọc theo hành lang giữa thành phố Berdiansk và thành phố Zaporizhzhia, tuy nhiên vẫn còn hơn 100.000 người bị mắc kẹt ở Mariupol. Mariupol trở thành mục tiêu bao vây của quân đội Nga từ đầu tháng 3 và lực lượng này tiếp tục tiến sâu vào thành phố, bất chấp sự kháng cự của Ukraina.[130]

Ngày 08 tháng 4, Ukraina đã giành lại quyền kiểm soát toàn bộ khu vực Sumy ở phía Đông Bắc, sát biên giới Nga, song cảnh báo người dân chưa nên vội trở lại.[131]

Ngày 21 tháng 4, Nga tuyên bố đã giành được quyền kiểm soát thành phố Mariupol, nhưng vẫn còn khoảng 2.000 quân nhân Ukraina cố thủ bên trong Nhà máy Azovstal. Nga tuyên bố sẽ ngừng bắn và mở Hành lang nhân đạo sơ tán khỏi nhà máy Azovstal nếu binh sĩ Ukraina đầu hàng.[132] Ngày 20 tháng 5, 1.908 binh sĩ Ukraina thuộc tiểu đoàn Azov cố thủ trong nhiều tuần dưới nhà máy Azovstal đã ra đầu hàng, Ukraina lệnh binh sĩ ở Azovstal ngừng chiến đấu.[133]

Ngày 28 tháng 5, Nga tuyên bố thành phố Lyman ở miền Đông Ukraina đã hoàn toàn nằm dưới quyền kiểm soát của quân đội Nga và lực lượng ly khai Donbass.[134]

Ngày 07 tháng 6, Nga tuyên bố kiểm soát thành phố Sieverodonetsk.[135]

Ngày 30 tháng 6, Nga rút quân khỏi đảo Rắn để thể hiện cử chỉ thiện chí, quyết định này nhằm tạo điều kiện cho Ukraina xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp, chứng minh cho cộng đồng thế giới thấy rằng Liên bang Nga không can thiệp vào nỗ lực của Liên Hợp Quốc trong quá trình tổ chức Hành lang nhân đạo, hỗ trợ hoạt động xuất khẩu nông sản từ lãnh thổ Ukraina".[136]

Ngày 09 tháng 11, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu ra lệnh rút quân khỏi thành phố Kherson từ bờ phải sang bờ bên trái sông Dnieper. Tại đây, Nga sẽ dựng một phòng tuyến mới nhằm ngăn chặn đà tiến công của quân đội Ukraina.[137]

Năm 2023

Ngày 13 tháng 1, Nga tuyên bố kiểm soát thành phố Soledar ở miền Đông Ukraine sau nhiều tuần giao tranh dữ dội.[138]

Ngày 20 tháng 5, Nga tuyên bố kiểm soát thành phố Bakhmut. Tổng thống Nga Vladimir Putin chúc mừng các thành viên của công ty quân sự tư nhân Wagner cũng như tất cả binh sĩ Nga, những người đã hỗ trợ với việc hoàn thành chiến dịch kiểm soát Bakhmut. Về phía Ukraine, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Ukraine Hanna Maliar cho rằng "các lực lượng Nga đã giành được một số thắng lợi bên trong Bakhmut, nhưng không kiểm soát được thành phố".[139]Thông báo của Bộ Quốc phòng Nga được đưa ra sau khi ông Yevgeny Prigozhi, người đứng đầu tập đoàn quân sự tư nhân Wagner, tuyên bố lực lượng này đã kiểm soát hoàn toàn thành phố Bakhmut.[140]